Sunday, May 31, 2015

TIHDAM I DUH EM?



TIHDAM I DUH EM
Tukina Pathian thu kan ngaihtuahho atana ka han thlanchhuah chu “Tihdam i duh em” tih hi a ni a. Hun engemawti lai atang khan he thu hi ka rilru ah a awm ve reng thin a, amaherawhchu sermon tur ang hi chuan ka lo la inbuatsaih ngai lo a, tukinah chu thu hmang chuan theih ang angin Pathian rinchhan chungin inpawlho kan tum dawn a ni. Kan thusawi min kaihruaitu atan Pathian thu hmun khat a ni kan chhiar ange : Johana 5:1-9... Tawngtai
Tukina kan thupui tur “Tihdam i duh em” tih kan sawi hma hian Isuan tute nge a tihdam thin tih hi tawitein han sawi hmasak ka duh a, Isua khawvela a len laia a rawngbawlna chu thusawi leh tihdam rawngbawlna hi a ni a, a rawngbawlna kipui ber chu tihdam rawngbawlna hi a ni tite pawhin sawi ila kan sawi sual awm lo ve. Chu tihdam rawngbawlnaa Isuan a tihdam thin te chu kan zirho dawn a ni.
1.     Misual te: A hmasa berah chuan Isua’n a tihdam thin te chu misual te an ni. Marka 2:16 ah chuan “Tin, Paharisai zinga lehkha ziaktute chuan Isuan mi sual leh chhiahkhawntute a kilpui an hmuhin, a ziritrte hnenah chuan, “Engtizia nge chhiahkhawntute leh misualte hnenah a eia a in le? An ti a. Tin Isuan chu chu a hriat veleh, Mi chakte chuan daktawr an ngai lova, mi bawrhsawmte zawkin an ngai a ni; mi fel takte lam tura lo kal ka ni lo a, mi sual zawkte lam tura lo kal ka ni” a ti a, tih kan hmu a. Isuan hi tihdam a duh chu misual te an ni, mi fel, mi tha leh tanpui ngailo hi Isuan a tidam ngai lo. Misual mai bakah hian mi bawrhsawm te, mi chaklo leh tanpui ngaite hi Isuan a rawngbawlnaa a tinzawn te an ni a, tisa leh thlarau lama natna vei mek te, chhanchhuah ngaite hi Isua’n a tidam thin a ni.
2.     Amah pantute: A dawt leh ah chuan Isuan a tihdam thin chu amah pana amah beiseitute a tidam thin. Matthaia bung 21:14 ah chuan “Tin, Pathian biakinah chuan mitdelte leh kebaite an lo kal a, anamhni a tidam ta a” tih kan hmu a. Isua hian amah beisei tute a hnar ngailo a, a hnen pante a lo tidam thin a ni. Tukinah hian tisaa natna nei mekte kana wm em? Thlarau natna vei te kan awm em? Lal Isua i pan ang u, amah i beisei ang u, Isua hi damna a ni. Sawmtute hnar ngailo Lal Isuan hian min tithlawn lo ang. Bible-a Isua rawngbawlna hi en ila, damna duha Isua pan tute leh Isua zuitute hian mitdel leh keibai chungin Isua an pan a, an haw lam chum it varin an haw a, an kein an kal thin.
3.     Amah ringtute: Isuan a tihdam thin dang leh chu amaha rinna nghat tlat tite hi an ni. Matthaia bung 9:20 ah chuan hmeichhe thiput a tihdam thu kan hmu a. Hmeichhia kum sawm leh pahnih thiputa damlo chuan inthlahrung tak chungin a puanhmawr chauh pawh hi dek ila ka dam ang ti rilru chungin Isua a zui a, Isua a rinna lian tak nghat chungin a puan hmawr a va khawih dek dek a, chuvelah Isuan a hnenah “Ka fanu, thlamuang takin awm rawh, i rinna hi i dampui a ni e” a ti a ni. He hmeichhia rinna hi a va ropui em! Tidam theitu tan chuan khati khawpa rinna nasa nei kha tihdam loh rual a ni love. Keini hian Isua Krista ah rinna kan nghat em? Kan damlohin kan tawngtai thin a, mi damlo kan tawngtai sak thin a, kan thlarau nun a chauhin kan tawngtai thin a, mahse, kan tawngtaina hi ataka a lo thlen tak tak hi kan ring ngai em? Isuaa rinna tak tak nghattu chu a puan hmawr chauh a deh pawhin tihdamin a awm a sin. Isua hian amaha rinna nghattute a tidam thin.
4.     Isua ko tute: Isuan a tihdam dang Bible-a kan hmuh leh chu amah kotute an ni. Marka 10:46 ah chuan Mitdel Bartimaia chanchin kan hmu a, mi tamtakin bengchheng an tih khawp leh ninawm an tih khawpin “Isu Daivida fapa, mi khawngaih rawh” tiin Isua khawlai kal kha a lo au vak vak a nih kha. Mipuiin ngawi tura an tih pawhin a ngawi thei lova, a uar zual sauh sauh a. Nasa taka amah au tu chu Isuan a recognize a, mipui tam taka zing atang chuan a kohrang a, a tidam ta a ni tih kan hmu. Tukinah hian Eden sual natna phur mekte kan awm a nih chuan Lalpa I au ang, taksa damlo te kan awm a nih chuan Isua i ko ang u, Lalpa’n kan aw a ngaithla thin a, kan kohna a tithlawn dawn lo.
5.     Ahmaa tlawm thin te: Isuan a tihdam dang leh chu a hmaa tlawm taka inlan thinte an ni. Matthaia bung 8 ah Sipai za hotu fapa tihdam thu kan hmu a. Sipai za hotu hian a fapa zeng tidam turin Isua a ngen a, Isuan a ina kala tihdam a a tum chuan Sipai za hotu chuan, “Lalpa, ka in chhung i luhna tlak a ni love, thu chauh sawi la, ka naupang a dam mai ang” tiin a chhang a nih kha. Kha Sipai Officer kha Sipai za rual hotu a ni a, a thuhnuaiah mi tam tak an awm a, kal rawh a tih an kal a, lo haw rawh a tih an haw a, chutiang chuan mi tamtak a command a ni. Amaherawhchu chutianga mi tamtak hotu chuan Isuan a in a pan a, a fa a tihdam a tum chuan Lalpa hmaah a tlawm a, Isua hmaah khan engmah a ni lo tih a hria a, a in chhung meuh pana Isua kal tir kha a duh lo. Isuan heitang ema rinna nasa hi Israel te zingah pawh a hmuh loh thu hial a sawi a ni. Lalpa hi chapo taka dawr tur kan ni lo a, tlawm tak leh thuhnuairawlh tak chunga dawr tur kan ni a, a hmaa tlawmna chuan kan tan damna a thlen thin a ni.

Heng lo pawh hi sawi tur tam tak a la awm mathei, hemi chinah hian kan duhtawk ang. Bethesda dil kianga damlo vethung kha en ta i la, engvangin nge Isua khan “Tihdam i duh em?” a tih kher kher? He zawhna hi ngun taka ngaihtuah chuan zawhna mak tak a ni a, kum 38 mahni pawh insaseng theilo Bethesda dil kianga damlo kha, a dinhmun ngaihtuah mai chuan “Tihdam i duh em?” tih kha zawhna tullo ber a ni awm e, nimahsela, amaha pana beiseitu te, a mah au tu leh amah ringtute, a hmaa tlawm ngawih ngawihte Isuan awlsam taka a tihdam mai lai khan, kha pa, kum 38 zet na tawh kha chu “Tihdam i duh em” tih a zawt tlat a ni. Hetia han ngaihtuah mai chuan kum 38 zet na tawh chu tihdam a duh awm em mai tih mai tur a ni a, amah pawh khan rang takain “Duh e” tih nghal mai awm tak a ni. Nimahsela a zawhna aim aha mak zawkin “Duh e” tia chhang mai lo khan “Ka pu, tui a fawnin dila mi dahtu ka nei lo va, ka kal chhungin mi dangin mi pen thlak khalh thin,” tiin a chhang a, midang mawhpuh tur zawng chungin dam a duh leh duh loh pawh kha chiang takin a sawi miah lo. He damlo leh Isua inbiaknaah hian damlo zawng zawng hian tihdam an duh vek lemlo niin a lang ta tlat a, chu chu ngaihtuah chian chuan thil awm thei tak pawh a lo ni tlat.
Bethesda dil kianga damlo pawh hian dam kha thlalel em em lo niin a lang a, kum 38 damloin kha laiah khan a awm tawh a, chu chu nun phung pangngaiah a nei tawh a nih hmel. Amahah hrehawm tihna lian tak pawh a awmlo a ni maithei. A kal thei miau loh avangin kha dil kianga hulhliap ah khan a awm a, hnathawh ngai lovin mi in kal paha pawisa nawi an thekhawm hmangin ei a zawng a, rim taka thawk lemlo khan ei a hmu ve tlat ani. Tihdam a nih chuan a nunkhawchhuahna tur ama koah a tla anga, rim taka hna thawkin ei a zawn a ngai dawn a, chu chu a peihlo pawh a ni maithei a ni.

Ka ni pasal, BSF Sipai officer pakhatin a sawi ka la hriat reng chu, vai rama an awm laiin Sipai ho hian kawtthler a kutdawh te hi an vaikhawm a, eiturte pein enkawl an tum thin a, mahse an chhuak ru leh zel tho a, tihngaihna a awmlo a ti a, hetiang hi a lo awm theih dawn khawp mai. Mahnia hna thawk peih lem lo, mi khawngaihna ringawt ringa khawsak tak tlum, thatchhe tak tak hi an lo awm a. Vairama kutdawh thin tam takte pawh khu piansualna inseam chawpin an ke te an tan a, a nih loh pawn an hrem a, ke kual deuh ang te’n an lang a, kut bul lem anga awm te pawh an awm thin a ni awm e. Chutiang chuan an natna leh an nat derna hmang chuan mi khawngaihna beisein kut an dawh thin an ti.

Bethesda dil kianga damlo pawh kha chutiang chu a ni mai angem aw ka ti a. Bethesda dil kam tuifawnin a rawn khuh hian damlo te hi an zuang thlaa an dam thin a ni an ti a, kha damlo pawh kha kum 38 zet mai kha laiah khan a awm tawh a, mahni in saseng theilo pawh ni sela dam duh tak tak selang chuan tanpuitu ko selang chuan kum 38 chhung kha chuan a inchiah hman ve ngei a ngai. Nimahsela, damna kha a chan chuan kan sawi tawh ang khan hmabak mawhphurhna lian tak a nei a ni. Chuvang chuan Isua khan dam duh em em hmel pu si kha, “Tihdam I duh em” tih zawhna kha a zawt kher kher a nih a rinawm.

Tukina inkhawm hote pawh hi inzawt ta ila, tihdam hi kan duh em? Isuan a tihdam te chanchin kan en chuan, Pathian hnenah lawmthu an sawi a, Isua chanchintha hrilin an vak darh nghal a, Pathian hnathawh ropui tak an puang chhuak thin. Chu chu Isuan a beisei pawh a ni reng a ni. Phar sawm a tihdam pawh khan mi pakhat chauh a hmaah kalin a bawkkhup a, lawmthu a sawi a, Isuan phar sawm ka ti thiang a ni lawmni khawih nge pakua te kha an kal tak a ti nghal reng a nih kha. Tukinah hian heti hian i ngaihtuah teh ang, Zoram Kristian rama mi tam tak hi chuan tihdam kan duh lo. Isuan damna a thlenna reng rengah chuan nun inthlakthleng (change) a awm thin a. Miin an sual an sim a, Lalpa lam an hawi thin.

Tihdam kan nih chuan nuam taka drugs kan tih thin te, kan hlimpui thin kan zu in te bansan a ngai a, dam hi kan hlau tlat a ni. Ruihtheihthil ti thin tam tak te hi Salvation Camp ah kal turin han sawm ila an duh miah lo. Han en mai chuan khawngaihthlak tak tak, Isua Krista mamawh hmel tak tak, damna mamawh hmel tak tak an ni a, nimahsela, damna tur Isua Krista kan kawhmuh chuan an duh lem lo, dam hi an chak lem lo. Isuan “Tihdan i duh em” a tih kha zawhna awm tak a ni a, tihdam duh lem lo, Isua mamawh lemlo hi a awm theih tlat a ni.

Tihdam kan nih chuan kan eiruk thin ang te a rem tawh lo a, nuam taka nulat tlangvalna kawnga pawlawh taka kan chet thin te a a rem tawh lo a, khawvel nuam ti taka chen tan hi chuan Isua tihdamna hi thilthlakhlelh awm tak a ni lo thei viau a ni. Za-a-za Kristian inti te zingah hian Isuan a khawih loh, Isuan a tihdam loh hi kan tam awm hle mai. India rama Crime rate sang ber pawl kan ni a, economy chhe ber pawl kan ni a, za-a-za te hi damna chang ni ila chuan a chhe zawnga kan record tam tak hi chub o ngei tur a ni. Nimahsela, tihdam kan nih chuan kan chhungkua nuamsa deuha kan khawsak theih nana dik lo deuha kan sum lakluhna leh kan inhaivurna te hi tihzawm a rem tawh lo a, thildang zawng aiin Isua Krista dah pawimawh hmasak a ngai a, a chanchintha hril angai a, chu chu kan peih tlat lo. Kohhrana kan inhman ve thin na te pawh hi mi in mi pangngaiah hmuhin min hmu ve se tia kan duhna chinah a tawp a, lam hlimnaah a tawp a, hlim taka fellowship naah a tawp a, nun tak ram, hnathawh kawr inbela Lal hna thawk tur chuan kan peih tak tak thin lo. Tukinah hian he zawhna hi inzawt ve chhin teh ang u. “Tihdam kan duh em?, Tihdam ka duh em? Ka ntin khawsak phung ngaihtuah ila, ka tih thin ngaihtuah ila, ka hlimpui thin ngaihtuah ila, thil tamtak ka tihzawm rem lo hi a awm ang. Tihdam ka duh em?

Tunlaiin harhnain Zoram a fang mek, harh hi kan duh em? Mi tamtak hi chuan harh te pawh hi an peihloin ka hria. Inkhawm tam a ngai a, inkhawm rei a ngai a, lam a ngai a, zai a ngai a chungchu tlinlo kan inti. Pathianthua chhungkua enkawl a ngai a, kohhran mite chawm a ngai a, chungte avang chuan harhna te pawh hi a hlauhin kan hlau hial emawni chu tihturin mi tamtakin harhna te hi kan lo dawngsawng ve mek bawk. Tunlaiin Kelkanga harhna chhim a lar hle mai, harh hlau thenkhat phei chuan Kelkang kal te thleng thlengin an sawisel a, chanchinbua ziak hmuh tur te thlengin a awm. Pathianin hmanrua tam tak a nei a, chung zingah chuan Kelkang khua hi a hmang mek a, mi tamtakin an dam phah a, harhna an chan phah a, lawm viau awm tak a nih lai hian kan hlauh veng nge lo sawichhe duh pawl te thlengin kana wm ta. Za-a-za Krisitian ramah hian za-a-za tihdam ngai Kristian kan tam tawh hle a ni.

Bethesda dil kianga damlo leh Isua inbiakna kha thui tak kan hmu lo a, Isuan a sawi zawm lehna pawh kha amak khawp mai. Midangte angin “I rinna hi i dampui a ni e” a ti ve mai lo. Tho la, i awngphah la la, kein kal tawh rawh,” a ti tlat. Isuan zawhna a zawt a, tihdam a duh tak tak leh tak tak loh chian nan, amaha tho a, kea kal turin a ti a ni. Kha damlo khan dam a duh chuan Thochhuak a, a awngphah pu a a kal kha Isuan a phut tlat a ni. Isua nen an in counter a, Isua a hmuh hnnuah khan testimony thar a nei a, a hmaa kum 38 zet dil kam hulhliapa mi khawngaihna beisei a lo thu mai mai khan dam a duh ta a, kein a kal ta a nih kha. Chu a damna chu rawngbawlnain a chhunzawm nghal a, amah tidamtu chanchin kha a sawi ta zel a ni. Testimony ropui tak kan hmu ta. Kum 38 zet dam duhlo khan dam a duh ta.

Tukinah hian Pathian thahnemngaihna chuan he zawhna hi min zawt a ni. “Tihdam i duh em?” Mahni in en ila, chaklohna leh fel lohna tam tak kan nei, kan chhungkua en ila insiamthat tur tam tak kan nei ang. Kan Kohhran en ila kan fel thuau ringawt a ni maithei. Kan khawtlang leh kan ram en ila, natna khirh tak kan vei mek a ni. Hawh u, Lalpa i au ang u. Bartimaia’n Nazaret Isua a ko ang khan thahnem ngai takin Isua i ko ang u, hmeichhe thiphut ang khan Isua Krista ah rinna nghat chungin Sipai za ho tu lal tak Isua hmaa a tlawm ang khan tlawm ila, damna chang turin i tho ang u. Sualin rei tak min phuar tawh a ni maithei, mi hriatpui lemloh thlarau nantna ril tak kan vei mek pawh a ni maithei, zep ruk leh zakzeh neih chungin a derin Lalpa rawng kan bawl mek a ni maithei, tukinah Lapa’n hun tha min siamsak a, “Tihdam i duh em” tiin min challenge mek a ni, “Isu, nangin min tithianghlim thei e ti chungin damna i puangchhuak ang u. A thu kan tihrik te kan zaivai atan Lalpa’n mal min sawm sak theuh rawh se.



TIHDAM KAN NI TA
Biakdika
Doh is ‘A’

1.      Riangvai retheite, thovin harh ang u,
            Zalenna kawl alo eng ta tho leh Lal Isua;
            Thiltihtheihna chu mitin tan damna,
            Thihna hnehin a tho leh ta.

                        Tihdam kan ni ta, Aw! Haleluiah! Amen!
                        Lal Isua thisen thianghlimah chuan in,
                        Damna kim chu kan chang ta.

2.      Mangang leh lungngai hrehawm tuarte u,
            A vuakna vualte a tihdam kan lo ni ta e;
            Sual leh bawlhhlawhte Isuan a hneh ta,
            Thlarau Thianghlim a lo thleng ta.

3.      Lalpa ringtuten hnehna chu an nei,
            Ramhuaite an hnawtchhuak ang a, tawngtharte’n an tawng ang;
            Damlote chungah kut an nghat ang a,
            Lalpa hmingin an dam zel ang.



TIHDAM KAN NI TA
Biakdika
Doh is ‘A’

1.      Riangvai retheite, thovin harh ang u,
            Zalenna kawl alo eng ta tho leh Lal Isua;
            Thiltihtheihna chu mitin tan damna,
            Thihna hnehin a tho leh ta.

                        Tihdam kan ni ta, Aw! Haleluiah! Amen!
                        Lal Isua thisen thianghlimah chuan in,
                        Damna kim chu kan chang ta.

2.      Mangang leh lungngai hrehawm tuarte u,
            A vuakna vualte a tihdam kan lo ni ta e;
            Sual leh bawlhhlawhte Isuan a hneh ta,
            Thlarau Thianghlim a lo thleng ta.

3.      Lalpa ringtuten hnehna chu an nei,
            Ramhuaite an hnawtchhuak ang a, tawngtharte’n an tawng ang;
            Damlote chungah kut an nghat ang a,
            Lalpa hmingin an dam zel ang.

6 comments :

  1. Jacob said...

    He sermon hi ka tawng fuh teh nawlh a. A thain a ropui hle mai. Lalpan malsawmin tipung se....

  2. Unknown said...

    A ropui in a van ṭha tak em, Lalpa tih dam nih duh a thlarau damna ai a taksa damna chauh ngai pawimawh kan awm zia phâr sawm tih dam ah hian a chiang hle a ni. Pathian hnathawh ropui chu lo lang zel rawh se.

  3. Unknown said...

    A van tha tak em

  4. Unknown said...

    Tha hle mai

  5. Unknown said...

    Tha hle mai

  6. Andrew L Fanai said...

    A va ṭha êm ve le aw