Friday, September 13, 2013

Ka Zir Kawng



Mite angin zir sang ve lua lo mah ila ka damchhung kum zawng zawng atanga chhiara kum 23 zet hi Sikul kai nan ka lo hmang ral ve reng mai a, chu pawh 'Nauawm sikul chhiar tel lovin. Heng kum zawng zawngah hian thil tam tak ka zir a, thil tlem te chauh ka hre zui hi chu ka ui thin ngawt mai...mahse lehkhapuana inziak lo thil erawh ka zir tam e.
 
ENTRANCE TEST A TLAK HMASAK BER: Nauawm Sikul atanga pawl khat zir tura kan entrance pek dan kha a awlsamin a va han har si em aw!!! Tunlai Sap Sikul te anga G.K. leh English tih vel va test ang kha a ni ve lo a, kan entrance test neih dan chu kan kut dinglam hi kan lu chungah ka dah kual a beng veilam khawih phak tur a ni a, puitlin hnu hi chuan a harsa miah lo, mahse kha entrance test ka neih kum kha chuan harsa ka van ti tak, ka khawih pha lo a, ka tla a nauawm sikul ah bawk ka kal leh!

SIKUL TAK KAI TAN: A kum lehah chuan nauawm sikul atang chuan pawl khat ka zir ve ta a, mahse engtin nge entrance test kan neih leh ka hre tawh lo a, ka la hriatchhuah theih chu school bangah kan lawnkual thin. Tichuan kum tawp exam ah ka passed a, ka PROGRESS REPORT CARD ka en loh chuan engzat na nge ka nih ka hre tawh chiah lo, pathum na vel ka niang. Ka mark score pawh ka hre tawh lo a, ka hriat chhun chu Drawing ah mark 18 (pass mark) chiah chiah ka hmu.

A KUM HNIHNA: Pawl hnih ka nih kum a kan zir emaw ka thiamloh pawh hi sawitur ka hre tawh lo, ka la hriat reng chu kan thianpa pakhatin exam naah a bula hmeichhe thu tih a entawn a, chu nu chuan a a answer paper tawpah Lawmkimi tih a ziak a, chu pawh chu a copy tel a, kan thianpa chuan a answer paper ah Lawmkimi a inti ve van a, a entawn kha a chiang duh ngawt ang! Drawing ah mark 18 chiah chiah ka la hmu tluang zel.

A KUM THUMNA: Hei phei chu engmah ka hre lo, belh leh paih leh pun tir leh sem vel kan zir in ka hria. Kan in um vak vak a, school tukverh a kan zuanthlak lai te chu ka la mitthla thei deuh. Chuan "CHI THAK TUI" kan pai thin bawk. Superman-a Ek leh Acid chawhpawlh kan school piaha Nauawm School hnuaiah kan va ei kher thin. Heng lai hian Sawrkar huana kal kan ching tan tawh a, chuan kal pahin mi T.V. Antena kan herkual sak vak zel. (Cable TV a la awm lo). PHE Tui semna kan herh haw thin a, sephung kan in sik tir zeuh zeuh.

A KUM LINA: Pawl li ka nih pawh hian ka la changkang lo khawp mai..Board Exam dawn a nih avangin zanah Tuition kan kal thin tih ka hria a, ARTUI LEM SIAM a chhuak ziah thin a, Artui Lem siam kan zir nasa hle...Mahse Drawing hi ka thiam thei thlawt lo, Mark 18 bawk ka hmu leh. Tun hnua ka ngaihtuah hian Subject dangah ka passed vek thin avangin Position ka lak theih nan Drawing ah khan passed mark min pe thin ni ta berin ka hria.

MIDDLE SCHOOL: Middle School kan kal tirh chuan Zeng hri danna in min chiu tih ka la hre chiang em em a...Class Room chhunga Zirtirtu awm hnua kan luh dawn chaun "May I Comin Sir" kan ti deuh tralh zel.... Mizo School ah char char ka zir thin a, sap sikul kai pha ho chuan ho inti maithei a, mahse "May I Comin Sir" han tih deuh tralh tralh kha chuan Saptawng thiam ah kan in ngai ve viau tawh a ni. Pawl nga kan zir kum hian kan zirlai ah enge kan zir ka hre chiah tawh lo a, Hindi kan zir tel tawh ka thiam lo hle. Mahse, drawing a awm tawh lo a, ven khat chuan ka veng hawk mai. Music a tel leh thung a, hei pawh i ka chikat leh hlauh...kum phah vela sign siam te, vai te kan zir a, mahse vawiin thlengin Music ah chuan ka chhawr zui ta lo. Pawl nga kan nih kum hian Star ka nei a, engahmah min ngai lo!!!

Pawl ruk kan zir laia ka la hriat reng chu hindi a mi "Isu Mohan" (A thupui chauh hi ka hre tawh) leh "Ek Hai Nari Buarpui Gaume" tih kha a ni deuh mai. Hindi kan exam chuan a question hi a lenglinging kan copy a tawpah 'hai' kan ti thin a kan fail ngai miah lo. Middle school kan kal lai hian Handwork/W.E. kha a tak takin kan ti thin a, arawt te kan tah a, mahse a tangkai vak lo a niang, AR Awt hi ka tah leh tawh miah lo. Kan thian thenkhat te chuan meizial zuk ruk an ching than. Kan Middle School kal lai hian zirtawp chawhnu ah Volleyball khelh ngei ngei tur a ni a, ka khel ve ngam si lo a, ka biru a, ka khelh loh vangin min la hrem zui! Volleyball pawh hi ka thiamlo hlen ta a ni awm e. Pawl sarih ka zir kum erawh kha chuan Mathematics kha ka thiam hle tih ka hria a, Geometry kha nuam ka ti hle bawk.

HIGH SCHOOL: High School kan han rap chiah kha chu kan zo lo tep a ni e...A hma zawngin Green Bag kan ak ve thei ta!!!! Meizial zuk ruk ching pawh an tam tawh a, zu in zeuh zeuh pawh thiante zingah khan an awm tan tawh a, damdawi ti nen. Kan generation hi kan vanduai a, damdawi tih uar chhoah lai vel a nih avang khan High School ah hian ka zirpui te tam tak an tawp a, a pawi viau a ni. Kan H/S kalna hi M/S chhak chiaha awm anih avangin kan zirtirtute hian atna school atangin in lo kal a, kan tifing dawn che u a ni an ti thin a, kan ngei ve thei khawp mai. History leh eng eng emaw te chu kan zir ve a mahse han recall tlak em em ka hre lo. Zirlaibu kha saptgawng vekin an ziak tawh sia a bo thei khawp mai.. Pawl 8 a kan zir ah chuan (a+b)² = a²+2ab+b² tih kha ka la hriat reng a ni deuh mai awm e, tun thleng hian a hmanna ka hre lo. Kan school ah khan Sport an uar hle a, mahse engmah thiam ka nei ve o.. Engmah khel ve lovin Dodge ball kan khel thin a, tah chiah chuan ka tel ve thin.

Pawl kua kan nih kum khan Economics kan zir tan ve tawh a, Law of Demand leh Law of Supply te, Law of Diminishing return te kha kan zir ve tawh a, a har ka ti em em a, mahse ka la hre reng. Hindi kan zir tel tawh lo kha erawh chu a nuam ka ti hle mai, ven hnihna! Meizial ka zuk ruk tan kum a ni.

Pawl 10 ka zir kum hian ka mit a chhe tan a, tarmit bun zah hun lai kha a nih avangin ka bun ngam si lo a, blackboard a mi hmu pha tawh lo a, mi chawhsa copy ringawtin Mathematics hi ka zir a, tun hnu hian ka ui hle mai. Chhiarkawp hi subject nuam tak nia ka ngaih thin a nia, thiam ve pangngai tak pawh ka ni. Mahse Trigonomotry leh Logarirthms vel lo awm thar kha ka mit chhiat vangin ka zir thiam ve ta lo a, vawiin thleng hian ka la ui a, zir that leh hial ka chak thin. Pawl 10 a kan zir pawh hi han recall em em tur ka hre lo... CHAW THREE KUNA PLUS NA-AWH kan vawng thin. :). Chemistry ah khan Chemical Reaction chhuak ngei ngei thin a awm a, c3CONa + NaOH ni tain ka hria..a hriat awlsam nan CHAW THREE KUNA PLUS NA-AWH kan ti thin a, chu chu ka la hriat reng awmchhun a nia, Chemistry ah chuan ka ropui lo khawp mai. Pa Buang Pa Buang Hum Hum Hum ka la vawng bawk a, PBPBHHH (Perpendicualar, Base, Hypotenuse), trigonometry a mi kha a ni ta awm e. III Div. ah matric ka passed!

PLUS TWO: Matric kan han passed te kha chu aw....MCS ah pawh tling ila khang lai ai khan ka lawm chuang lo ang... Pawl 11 kan ni ve dawn tawh a, mahni subject duh ang te kan thlang ve thei dawn tlat tawh. Pawl 11 ka zir kum khatna hi tarmit ka bun tan kum a ni a, tarmit bial lianpui ka bun thin!!! Mahni duh ang subject kha kan thlang ve thei ta bawk a, Commerce kan la ve ta a. Mahse, commerce te kha chu a hma lamah zir ngai hek lo, subject thar hlak zir ang kha kan nia ka va han bo thei tak! Debit leh Credit an han tia Mizo School atanga in ham chhuak ngawr ngawr chu kan sebo hawi heu zel mai mawle...a kum khat naah chuan ka failed chiang kher a sin!!!..Mahse eng eng emaw chu kan zirlai ka hre ve teuh tawh. A kum hnih naah kha chuan ka thiam tawh khawp mai 7 na ka ni!. MZP ah ka inhmang tan a, political carrier siam tumna in ka nun a kaihruai tan.
Pawl 12 hi ka lehkha zir tawh ah chuan ka thiam ber a niang...kum 3 ka zir! Pawl 12 ka passed hma hian a subject zawng zawng ka passed deuh vekin ka hria...mahse a ruala ka passed lo kha a pawi ber mai..A kum khatnaa ka passed kha a kum hnihna ah ka failed a, a kum khatnaa ka failed kha a kum hnihnaah te ka passed a, a inrual khai lo a pawl a sawn theih loh. Supplement te nen vawi li vel emawni ka exam a, a tawpah ka passed khawm hram..III Div. bawk.

COLLEGE: College kan han rap ve ta a, English Medium leh Mizo medium in an then tawh si lo a, lecture zawng zawng saptawnga an han sawi mai thin kha chu ka va han bo thei heih heih tak...Sap sikul a ka kai pha ve lo kha chu ka inchhir thin khawp mai, ka duh reng vang a ni lo na a!. College ah hian 1st year ah Mathematics ka failed a, ka complain a, ka passed hram a, 2nd year ah back paper 3 ka nei a, final year ah back paper pathum ka exam tel a hahthkak ve khawp mai..mahse ka passed...III Div. ah bawk. College a kan zir hi chu eng eng emaw ka la hre ve nual. College baka ka zir hi chu ka chhunzawm tawhlo mai ang.

Tichuan tuna ka kum atanga teha ka hun tam zawk hi zir nan ka lo hmang ral ve ta reng a, zirlaibu a mi ka hriat reng erawh a tlem hle mai. Mahse, zirlai bu a ziah lem loh hringnun erawh tam tak ka zir chhuak vein ka hria a. Pawl 12 tum 2/3 ka failed hnua ka zir chhuah ropui tak chu beidawnna hi kan lakah a beidawn thak thlenga beiseina kan neih chuan a tawpah kan hneh thin tih hi a ni. Pawl 12 private a ka exam dawn hian min inspired em em tu chu POPILLON tih lehkhabu a mi kha inchhiar ve tawhin ka ring a, vawi tam tak jail atanga tlanchhuah a tum a a hlawhchham teuh hnu a a thusawi "KA la hlawhchham lo a, ka la hlawhtling lo mai a ni" tih khan min hneh em em a, rilru thar min siamsak tu pawh a ni. He khawvel ah hian vawi tam tak kan tum angin thil kan ti lo fo a, kan petek fo thin a, kan kal sual fo thin, mahse Hlawhchham kan intih hma hi chuan kan hlawhchham ngai lo a, kan hlawhtlinna kawng a kual mai thin a lo ni zawk. Beidawnna hi kan lakah a beidawn thak hi chuan hnehthu kan ni leh nge nge thin. Pathianinin min hruaina hi ka ngaihtuah thin a, chi thak tui hawp mai mai thin khan tun dinhmun ka thlen na chhan hi Beidawnna hneh tura vawi tam tak min hlawhchham tir thintu Pathian hian min buatsaih a lo ni zawkin ka hria.
He hringnun ah hian zirlaibu a ziah loh tam tak zir tur a awm a, a chang chuan zirchhuah harsa tak tak te pawh a ni thin, mahse zirlai a failed te, thiam theih lohte, hrelo nihte hi zirlai pawimawh tak leh kawngtha zawk min zirtirtu a lo ni fo thin a ni. Zirlai thiam thei leh passed ringawt hi hringnun ah hian a tawk lo a, zir tur tam tak he hringnun ah hian a awm a ni. Zirnaa hlawhchham avangin I beidawng tawh a nih chuan zirna awmzia hi I la man lo a ni maithei. Hringnun ah hian engkim hi zirlai vek a ni a, zirzawh theih a pawh a ni hek lo, Sikula kan zir te hi chu zirdan kawhmuhtu leh min kaihruaitu chauh a ni a, sikul pawn lamah hian zirlai tak tak zawk chu a awm a, chung chu zir thiam thei tura kan nuna hlawhtlinna te, hlawhchhamna, kan chakna te kan chaklohna zawng zawng te hi kan hriatchian a, kan kawng tur kan thlan hi a pawimawh hle a ni.

1 comments :

  1. Unknown said...

    A van tha em....nunhlui te ka ngai rum2 Mai kan tawn tamtak hi a in ang Anih dawn hi